شکستگی مچ پا، یک آسیب جدی در اطراف مچ پا است که علت‌های مختلفی دارد. از جمله مهم‌ترین این علت‌ها می‌توان به تروما و وارد شدن فشار زیاد بر مچ پا اشاره کرد. شکستگی مچ پا را می‌توان بر اساس میزان آسیب دیدگی به انواع خفیف و شدید دسته بندی کرد که هر کدام روش‌های درمانی خاصی دارند و توسط متخصص شکستگی مچ پا مشخص می‌شوند.
شکستگی مچ پا چیست؟
شکستگی مچ پا به معنای شکستگی یک یا چند استخوان در ناحیه مچ پا است و معمولا در یکی از سه استخوان اصلی زیر اتفاق می‌افتد:
- استخوان بیرونی مچ پا یا فیبولا که یکی از دو استخوان موجود در قسمت پایین مچ پا است.
- استخوان داخلی مچ پا یا تیبیا که یکی از دو استخوان اصلی متصل به ساق پا است.
- استخوان تالوس که یک استخوان کوچک و تخت در مچ پا است.
انواع شکستگی مچ پا
شکستگی مچ پا یکی از آسیب دیدگی‌های متداول در ناحیه مچ پا است که به دلایل مختلفی از جمله قرار گرفتن در معرض نیرو‌ها و فشار‌های زیاد، خطا‌های ورزشی یا حوادث ایجاد می‌شود. انواع شکستگی مچ پا به شرح زیر است:
شکستگی فیبولا
فیبولا یکی از دو استخوان مچ پا است که به دلیل ضربه، فشار یا خم شدن مفصل دچار شکستگی می‌شود. این شکستگی معمولا به تنهایی و یا به همراه شکستگی تیبیا رخ می‌دهد.
شکستگی تیبیا
شکستگی تیبیا معمولا به دلیل ضربه قوی یا فشار مستقیم بر استخوان تیبیا ایجاد می‌شود که یا به صورت تنها و یا به همراه شکستگی فیبولا است.
شکستگی مچ پای بالا
این شکستگی به مفصل میان استخوان‌های ساق پای بالا و پای پایین مرتبط است و معمولا به دلیل گشودگی شدید مفصل ایجاد می‌شود.
شکستگی همراه با بیرون زدگی
در این شکستگی یک قسمت کوچک از استخوان توسط رباط یا به دلیل فشار و تراکم بیرون کشیده می‌شود.
شکستگی فشاری
این شکستگی به دلیل فشار مستقیم به استخوان رخ می‌دهد و موجب فشرده شدن استخوان‌ها می‌شود.
شکستگی خطی
در این شکستگی، استخوان به صورت طولی شکسته می‌شود.
چه زمانی شکستگی مچ پا رخ می‌دهد؟
شکستگی مچ پا ممکن است در شرایط مختلف و به دلایل متنوعی رخ دهد. از جمله شرایط و عواملی که موجب ایجاد این عارضه می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب ورزشی
در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال و اسکیت بورد که نیاز به حرکات سریع، پرش و چرخش دارند، ممکن است به دلیل اصطکاک و وارد شدن ضربه به مچ پا، شکستگی مچ پا اتفاق بیوفتد.
فرود عمیق
فرود آمدن از ارتفاع عمیق و بلند می‌تواند به مچ پا آسیب برساند و موجب شکستگی استخوان‌ها شود.
حوادث خودرو
در تصادفات با خودرو، فشار و ضربه وارد شده به پا و مچ پا می‌تواند منجر به شکستگی مچ پا شود.
تروما غیر ورزشی
تروما‌هایی که بدون هشدار و به صورت ناگهانی در موارد غیر ورزشی اتفاق می‌افتند، ممکن است موجب شکستگی استخوان‌های مچ پا شوند.
ضعف استخوان ها
برخی افراد به دلیل شرایط ژنتیکی یا ابتلا به بیماری‌های خاص، دارای استخوان‌های ضعیفی هستند که مچ پا را در خطر شکستگی قرار می‌دهد.
استفاده از کفش‌های نامناسب
استفاده از کفش‌های نامناسب و کفش‌هایی که از مچ پا به خوبی پشتیبانی نمی‌کنند، ممکن است موجب ایجاد مشکلاتی در مچ پا شود.
علائم
علائم شکستگی مچ پا ممکن است شامل چندین نشانه باشد که معمولا به شدت و نوع شکستگی بستگی دارد و شامل موارد زیر می‌شود:
- درد شدید و محدود‌کننده در ناحیه مچ پا که ممکن است به دیگر قسمت‌های پا گسترش یابد.
- تورم ناحیه مچ پا همراه با قرمزی و گرما که نشان دهنده التهاب است.
- محدودیت در حرکت مچ پا و عدم توانایی در انجام حرکات عادی
- شنیدن صدا‌هایی غیر طبیعی هنگام حرکت یا لمس ناحیه مچ پا
- خارج شدن استخوان از پوست یا قابل مشاهده بودن آن در سطح پوست که معمولا در شکستگی‌های شدید دیده می‌شود.
- عدم توانایی در حمل و جابجایی پا به طور طبیعی و انجام کار‌های روزمره
- تغییر شکل مچ پا
تشخیص
تشخیص شکستگی مچ پا توسط پزشک انجام می‌شود و شامل مراحلی است که به شرح زیر می‌باشد:
- پرسش و بررسی تاریخچه پزشکی
در این مرحله، ابتدا پزشک با بیمار مصاحبه‌ای انجام می‌دهد و تاریخچه پزشکی، فعالیت‌ها و حوادثی که منجر به شکستگی مچ پا شده است را بررسی می‌کند.
- بررسی فیزیکی
در این مرحله، پزشک تورم، قرمزی، حرکت و صدا‌های عجیب مفصل را بررسی می‌کند.
- آزمون تصویربرداری
در این مرحله، پزشک از بیمار می‌خواهد که به منظور تشخیص بهتر و مشخص شدن وضعیت استخوان‌ها و بافت‌های نرم، آزمایش‌های تصویربرداری مختلفی از جمله‌ام آر آی و سی تی اسکن انجام دهد.
- در این مرحله، در صورت نیاز ممکن است پزشک از دیگر متخصصین کمک گرفته و با آن‌ها در مورد تشخیص و درمان بیمار مشورت کند.
درمان
روش‌های درمان شکستگی مچ پا به نوع و شدت شکستگی، محل شکستگی و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد و شامل موارد زیر می‌باشد:
- استفاده از پلاستر یا بند‌های تثبیتی برای ثابت نگه داشتن استخوان‌های شکسته و حمایت از آن ها
- فیزیوتراپی برای افزایش انعطاف پذیری، تقویت عضلات مچ پا و بهبود حرکت مفاصل
- مصرف دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب
- استراحت و بالا نگه داشتن پا به منظور کاهش التهاب
- انجام عمل جراحی در موارد شدیدی که استخوان‌ها شکسته و جا به جا شده است.
جراحی
جراحی شکستگی مچ پا یکی از روش‌های درمانی شکستگی مچ پا است که معمولا در موارد شدید انجام می‌شود و شامل موارد زیر است:
- شکستگی‌های همراه با جابجایی استخوان که با انحراف استخوان همراه است.
- شکستگی‌های همراه با آسیب دیدگی بافت‌های نرم مانند رباط‌ها یا عضلات
- شکستگی‌های همراه با ضرورت بازسازی آناتومیک
- شکستگی‌های همراه با نقص‌های استخوانی
- شکستگی‌های همراه با مشکلات عصبی یا عضلانی
شکستگی مچ پا چقدر زمان می‌برد تا بهبود یابد؟
مدت زمان بهبودی شکستگی مچ پا به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله این عوامل می‌توان به نوع شکستگی، محل شکستگی، شدت آسیب، نحوه درمان و تفاوت‌های فردی اشاره کرد. به طور کلی، زمن بهبودی شکستگی مچ پا از چند هفته تا چند ماه متغیر است و تنها پزشک می‌تواند با توجه به مشخصات شکستگی و وضعیت بیمار تخمین دقیق‌تری را ارائه دهد. همچنین لازم است بدانید که پیروی صحیح از نکات فیزیوتراپی و راهنمایی‌های پزشکی نیز نقش بسیار مهمی در افزایش سرعت بهبودی دارد.
دکتر توحید صفایی، متخصص شکستگی مچ پا در تهران
متخصص شکستگی مچ پا، یکی از تخصص‌های پزشکی و ارتوپدی است که به درمان مشکلات و بیماری‌های مچ پا می‌پردازد و بهترین روش‌های درمانی را برای انواع شکستگی مچ پا تعیین می‌کند. برای یافتن متخصص شکستگی مچ پا می‌توانید از نظرات بیماران، مراجعه به بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها، پایگاه‌های اطلاعات پزشکان و سامانه‌های آنلاین استفاده کنید. دکتر توحید صفایی، متخصص شکستگی مچ پا در تهران است که پیش از شروع درمان، آزمایش‌های تصویربرداری بیماران، وضعیت فیزیکی و نحوه شکستگی آن‌ها را با دقت بسیار بررسی می‌کند و با تشخیص درست، وضعیت بیماران را بهبود می‌بخشد.
