صافی کف پا

علل اصلی بوجود آمدن صافی کف پا، عوامل ژنتیکی، نقص عضلانی و آسیب‌های مفصلی در دوران کودکی یا بزرگسالی است و این عارضه تا چند سال اخیر یکی از رایج‌ترین علل معافیت سربازی افراد محسوب می‌شد. در اکثر موارد، صافی کف پا مشکل بسیار جدی ایجاد نمی‌کند و با روش‌های خیلی ساده و معمولی کنترل می‌شود. اما در برخی موارد شدید، درمان و کنترل این عارضه به درمان‌های تخصصی‌تری نیاز دارد.

منظور از صافی کف پا

صافی کف پا به معنای پای تخت یا صاف است و این عارضه زمانی رخ می‌دهد که قوس پای شخص آن قدر کم می‌شود که پا به صورت کامل با زمین در تماس قرار می‌گیرد. در افرادی که دچار صافی کف پا هستند، قوس پا نسبت به افرادی که صافی کف پا ندارند کمتر است. صافی کف پا ممکن است در سنین جوانی به عنوان یک ویژگی ژنتیکی ظاهر شود یا به دلیل عوامل مختلفی از جمله ضعف عضلات پا، آسیب مفصلی، بارداری و… بوجود آید. این ویژگی همچنین ممکن است در هنگام رشد کودکان نیز ایجاد شود.

انواع صافی کف پا

صافی کف پا در کودکان و بزرگسالان انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

صافی کف پای انعطاف پذیر

صافی کف پای انعطاف‌پذیر رایج‌ترین نوع صافی کف پا است که در حالت‌های مختلف غیر از حالت ایستاده می‌توان قوس کف پا را مشاهده کرد. در این وضعیت، زمانی که فرد بر روی پاهای خود می‌ایستد، قوس کف پا از بین می‌رود و کف پا در تماس کامل با زمین قرار می‌گیرد. این عارضه که معمولا با افزایش سن بد‌تر می‌شود، ممکن است هر دو پا را درگیر کند و موجب تورم، کشیدگی و پاره شدن تاندون‌ها و رباط‌های موجود در کف پا شود.

صافی کف پای سخت

در صافی کف پای سخت که معمولا در سنین نوجوانی ایجاد می‌شود و با افزایش سن بدتر می‌شود، فرد هنگام نشستن و ایستادن هیچگونه قوس کف پایی ندارد و هنگام حرکت دادن پاها احساس درد می‌کند.

صافی کف پای اکتسابی

در صافی کف پای اکتسابی که معمولا در سنین بزرگسالی و به دلیل التهاب یا پارگی تاندون ساق پا ایجاد می‌شود، قوس کف پا به صورت غیر منتظره‌ای از بین می‌رود و پا به سمت خارج چرخیده می‌شود.

صافی کف پای ورتیکال تالوس یا راکر بوتوم فیت

در صافی کف پای ورتیکال تالوس که معمولا به دلیل وجود یک نقص مادرزادی در نوزادان ایجاد می‌شود، مناسب نبودن وضعیت استخوان تالوس موجود در مچ پا، موجب ایجاد صافی کف پایی می‌شود که پا بیش‌تر شبیه یک صندلی گهواره‌ای به نظر می‌رسد.

چگونه از صافی کف پا جلوگیری کنم؟

اگر می‌خواهید از مشکلاتی نظیر صافی کف پا جلوگیری کنید، باید اقدامات و تدابیر زیر را رعایت کنید:

1. انتخاب کفش مناسبی که کیفیت بالا و طراحی مناسبی دارد و می‌تواند به حفظ ساختار‌های طبیعی پا کمک کند.
2. انجام تمرینات مناسبی که موجب تقویت عضلات پا، قوزک پا و قوس کف پا می‌شود و می‌تواند به تسلط بر حرکات پا و کاهش فشار‌های ناهنجار کمک کند.
3. حفظ وزن مناسب که می‌تواند از وارد شدن فشار اضافی بر کف پا جلوگیری کند.
4. نگهداری صحیح از پا، رعایت بهداشت پوست پا و جلوگیری از مشکلات پوستی که می‌تواند بر سلامت پا‌ها تاثیر بگذارد.
5. استفاده از کفش‌های ارتوپدی مناسب که می‌تواند از قوس کف پا پشتیبانی کند.
6. مراجعه به پزشک متخصص در صورت بروز هر گونه درد یا التهابی در ناحیه کف پا
7. مراقبت منظم از انگشتان پا

مشکلاتی که کف پای صاف بوجود می‌آورد

صافی کف پا ممکن است باعث ایجاد مشکلات مختلفی در افراد شود که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

درد و خستگی

افرادی که صافی کف پا دارند در دوران فعالیت‌های ورزشی یا استراحت کم، احساس درد و خستگی می‌کنند.

تورم

افرادی که صافی کف پا دارند در ناحیه داخلی پا یا قوزک پا دچار تورم می‌شوند.

مشکلات تعادلی و حرکتی

افرادی که صافی کف پا دارند ممکن است دچار مشکلاتی در حفظ تعادل خود باشند و نتوانند حرکت‌های روزمره خود را به درستی انجام دهند.

ضعف عضلات

افرادی که صافی کف پا دارند ممکن است دچار ضعف عضلات در ناحیه پا شوند.

آسیب مفصلی

افرادی که صافی کف پا دارند به دلیل قرار گرفتن فشار بیش‌تر بر روی مفصل خود، ممکن است دچار آسیب‌های مفصلی شوند.

مشکلات در انتخاب کفش مناسب

افرادی که صافی کف پا دارند نمی‌توانند به راحتی کفش مناسب خود را انتخاب کنند و در صورت عدم انتخاب صحیح، دچار مشکلات شدید‌تری می‌شوند.

تحت تاثیر قرار گرفتن فعالیت‌های ورزشی

افرادی که صافی کف پا دارند، نمی‌توانند برخی ورزش‌ها را انجام دهند و وجود این عارضه برای آن‌ها ایجاد محدودیت می‌کند.

اگر صافی کف پا دارید، برای مدیریت بهتر این وضعیت و مشکلاتی که به دلیل آن ایجاد شده است، حتما باید به متخصص مراجعه کنید.

علائم

افرادی که صافی کف پا دارند، علائم مختلف زیر را تجربه می‌کنند:

• درد در ناحیه داخلی پا یا قوس پا پس از راه رفتن یا انجام فعالیت ورزشی برای مدت طولانی که ممکن است به عنوان یک نشانه مهم در نظر گرفته شود.
• احساس خستگی سریع در پا به خصوص در ناحیه قوس پا
• تورم در ناحیه داخلی و قوس پا
• کم بودن ارتفاع قوس کف پا و در تماس قرار گرفتن بیش‌تر سطح آن با زمین
• آسیب دیدگی مفصل پا و زانو
• مشکلات تعادلی
• آسیب پوستی در نواحی خاصی از پا

تشخیص

تشخیص صافی کف پا معمولا توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و شامل مراحل زیر است:

1. در این مرحله پزشک از بیمار سوالاتی درباره تاریخچه بیماری می‌پرسد و اطلاعات اولیه را جمع آوری می‌کند.
2. پس از آن، پزشک شکل و وضعیت پا‌ها را بررسی می‌کند و از بیمار می‌خواهد که روی پاها بایستد.
3. سپس پزشک مشکلات پا را با استفاده از دستگاه پلانوگرافی که نقشه‌ای از فشار‌ها و توزیع قوا در پا‌ها ایجاد می‌کند، تشخیص می‌دهد.
4. در این مرحله برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است پزشک از آزمایش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و MRI استفاده می‌کند.
5. پس از آن در صورت لزوم آزمایش‌های خونی انجام می‌شود تا بیماری‌هایی که ممکن است موجب صافی کف پا شده باشند، تشخیص داده شوند.

درمان

درمان صافی کف پا معمولا به دلیل کاهش علائم، تقویت عضلات پا و اصلاح مشکلات ساختاری انجام می‌شود و بسته به شدت علائم به شرح زیر است:

• استفاده از کفی‌های مناسب که می‌تواند فشار وارده بر کف پا را به صورت مساوی توزیع کند و موجب کاهش درد شود.
• استفاده از کفش‌هایی که برای قوس کف پا مناسب هستند و پشتیبانی کافی دارند.
• انجام تمرینات توانبخشی که به منظور تقویت عضلات پا و بهبود شرایط توسط فیزوتراپیست یا پزشک تعیین می‌شود.
• ایجاد برخی تغییرات در زندگی روزمره از جمله کاهش وزن و ایستادن و راه رفتن به روش صحیح
• انجام عمل جراحی در موارد شدید‌تر و در صورتی که بهبودی با روش‌های معمول درمانی حاصل نشود.

چه زمانی به دکتر صفایی (متخصص ارتوپدی) برای صافی کف پا مراجعه کنیم؟

همانطور که گفته شد، تمامی افرادی که دچار صافی کف پا هستند، نیاز به درمان‌های جدی ندارند و با روش‌های درمانی بسیار معمولی بهبود می‌یابند. اما موارد زیر که توصیه می‌کنیم حتما به آن‌ها توجه داشته باشید، مواردی است که هنگام تجربه آن‌ها حتما باید به دکتر صفایی مراجعه کنید:

• احساس درد در پا و کف پا که با استراحت کردن نیز کاهش نمی‌یابد.
• تغییر شکل پا و ساختار آن
• مشکلات و محدودیت‌های حرکتی
• مشکلات تعادلی
• خستگی زودرس پا ها
• کاهش کیفیت زندگی روزمره و مانع شدن از انجام برخی فعالیت ها
• عدم بهبودی و کاهش درد با استفاده از روش‌های خود مراقبتی از جمله پوشیدن کفش و کفی مناسب و انجام تمرینات توانبخشی